Ziekte-gerelateerde ondervoeding bij gehospitaliseerde kinderen blijft een aandachtspunt met verschillende nadelige gevolgen waaronder een hoger risico op complicaties, een langer ziekenhuisverblijf en bijgevolg hogere gezondheidskosten. Hierdoor is het voorkomen en tijdig opsporen van ziekte-gerelateerde ondervoeding van groot belang en dient er een goede nutritionele aanpak voorhanden te zijn in de ziekenhuizen. In dit onderzoek werd aan 90 Belgische pediatrische ziekenhuisafdelingen gevraagd op welke manier de gehospitaliseerde kinderen gescreend worden op ondervoeding, hoe dit wordt aangepakt en wat de rol van de diëtiste hierin is. Er werd ook navraag gedaan naar de mogelijke barrières die de zorgverleners ondervinden bij het aanbieden van een adequate nutritionele zorg, alsook naar interesse in bijkomende opleiding. De antwoorden werden vergeleken met deze uit 2014 zodat ook kan nagegaan worden of de aanbevelingen van een werkgroep van ESPGHAN een belangrijke impact hebben op de dagelijkse praktijk. 

Belangrijkste inzichten: 

• Systematische screening naar de voedingsstatus van een patiënt, gebeurt in 32,8% van de bevraagde ziekenhuizen.
• De meerderheid van de deelnemende ziekenhuizen (59%) gaf aan enkel te screenen indien er een klinisch vermoeden was van ondervoeding of moeilijkheden tijdens het eten.
• De meerderheid van de deelnemende ziekenhuizen (67,2%) gebruikte voor de screening geen screening tools. De ziekenhuizen waar er wel gescreend werd, maakten voornamelijk gebruik van de tool, STRONGkids (29,5%).
• De meest voorkomende barrières om te screenen op ondervoeding waren het gebrek aan tijd en kennis en een tekort aan personeel.
• De meest voorkomende barrières om de voedingstoestand te objectiveren waren eveneens gebrek aan tijd en kennis.
• Bij de barrières om malnutritie aan te pakken, werd naast gebrek aan tijd en kennis , ook het ontbreken van terugbetaling van de behandeling als een belangrijke reden gegeven.
• Slechts 19,7% van de deelnemende ziekenhuizen heeft een protocol voor de behandeling rond ondervoeding.
• 91,8% van de deelnemers gaven aan geïnteresseerd te zijn in een workshop om voedingszorg te verbeteren waarbij 83,6% interesse toont voor een uitgewerkt protocol en 82% voor opleiding in een klinische setting.
• Hoewel het aantal diëtisten is toegenomen t.o.v. 2014, tonen de resultaten dat zij toch niet steeds systematisch bij de nutritionele aanpak van gehospitaliseerde patiënten betrokken zijn.
• Dit onderzoek laat een bemoedigende, maar nog beperkte vooruitgang zien in de de nutritionele aanpak in Belgische pediatrische afdelingen. Er lijkt een groeiend bewustzijn van ondervoeding. Echter, er blijven aanzienlijke verbeterpunten bestaan, zoals de betrokkenheid van diëtisten in de klinische praktijk en het gebruik van gestandaardiseerde protocollen voor screening, voedingsbeoordeling en beheer.

Indien u graag meer info wenst, kan u hier de link naar het artikel terugvinden.

Referentie: Destoop, M., Vandenplas, Y., Raes, M., Hauser, B., De Greef, E. & Huysentruyt, K. (2025). Nutritional Care of Hospitalized Children in Belgium: A Follow-Up Survey. Nutrients. 18;17(4):718. doi: 10.3390/nu17040718.

Ziekte-gerelateerde ondervoeding (Disease associated malnutrition, DAM), wordt hier gedefinieerd als “onevenwichtige voeding of abnormaal gebruik van voedingsstoffen die klinisch significante nadelige effecten op de weefselfunctie en/of de lichaamslengte /samenstelling veroorzaken, met daaropvolgende impact op gezondheidsuitkomsten”. Het kent in hoge inkomenslanden een hoog prevalentiecijfer bij gehospitaliseerde kinderen, zo schommelen cijfers tussen 18,5% en 53%. Er is een associatie tussen ondervoeding bij kinderen en een langere ziekenhuisopname, kunstmatige beademing alsook verblijf op de intensive care. Daarnaast kan dit ook bijdragen tot hogere gezondheidskosten. Om nadelige gevolgen zoveel mogelijk te beperken, is het sterk aangewezen om het voedingsmanagement plan te blijven verderzetten in de thuissituatie. Zo wordt er namelijk bij 24% tot 30% van de kinderen (met ondervoeding) een verminderde eetlust en gewichtsverlies vastgesteld na ontslag uit het ziekenhuis.

Ziekte-gerelateerde ondervoeding kan in theorie bij elk kind voorkomen maar in bepaalde situaties is er een verhoogd risico waaronder bij kinderen met cerebrale parese.

Belangrijkste inzichten:

• Algemene prevalentie van ziekte-gerelateerde ondervoeding bij gehospitaliseerde kinderen, kinderen met een chronische aandoening en kinderen op de intensive care bedraagt 10%.
• Goede voeding is belangrijk om gezondheidsuitkomsten te verbeteren.
• Opstart van enterale voeding op de intensive care was het geval bij slechts 1/3 van de kinderen (na 48 uur). Slechts 22% van de kinderen kregen enterale voeding binnen de 24 uur.
• Intermittent vasten biedt mogelijks voordelen waaronder het bevorderen van ketose en een goede slaap waakcyclus maar hierbij is goede begeleiding cruciaal.
• Bij ernstig zieke kinderen, is het continue aanbieden van voeding een mogelijke aanpak om symptomen van voedingsintolerantie te voorkomen.
• Ziekte-gerelateerde ondervoeding (DAM) wordt best gediagnosticeerd a.d.h.v. verschillende parameters (BMI, gewicht, huidplooimeting, omtrek van de bovenarm,…) om alle oorzaken beter in kaart te brengen.
• In de aanpak van ziekte-gerelateerde ondervoeding bij kinderen, speelt de diëtiste een cruciale rol en is een gepersonaliseerde aanpak cruciaal.

Indien u graag meer info wenst, kan u hier de link naar het artikel terugvinden.

Huysentruyt K, Hulst JM, Gerasimidis K, Joosten KF. Disease associated malnutrition in pediatrics - what is new? Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2025 May 1;28(3):289-296.

Met trots kondigen wij de publicatie aan van de meest recente ECCO-richtlijnen (European Crohn’s and Colitis Organisation) voor de voedingsbehandeling van de ziekte van Crohn, die nu beschikbaar zijn.

Na de ESPEN-richtlijnen van vorig jaar markeert deze update een belangrijke mijlpaal in de behandeling van inflammatoire darmziekten. Ze benadrukken de groeiende erkenning door ECCO — de vooraanstaande wetenschappelijke organisatie in dit vakgebied — van de waarde van exclusieve enterale voeding (EEN), partiële enterale voeding (PEN) en het Crohn’s Disease Exclusion Diet (CDED) gecombineerd met PEN bij het behandelen van de ziekte van Crohn.

Kernpunten uit de richtlijnen:
 

• Statement 3.1 - EEN voor remissie-inductie: Exclusieve enterale voeding blijkt effectief te zijn in het induceren van zowel klinische als endoscopische remissie bij kinderen [EL1]* en volwassenen [EL2] met milde tot matige ziekte. [96.6% consensus]  
• Statement 3.2 - PEN in hoge volumes: Partiële enterale voeding kan de ziekte-activiteit verbeteren; optimale dosering behoeft nog nadere vaststelling. Een PEN-dosering van ≤50% wordt afgeraden voor remissie-inductie [EL3]. [90.0% consensus]
• Statement 4.1 - PEN voor onderhoud: Voor het behoud van remissie kan PEN worden ingezet, ook als aanvulling op medicamenteuze therapie. Het bewijs is het sterkst bij inname van meer dan 35% van de dagelijkse energiebehoefte via PEN [EL2]. [96% consensus]
• Statement 5.1 - CDED met PEN: Het Crohn’s Disease Exclusion Diet in combinatie met PEN wordt aanbevolen voor remissie-inductie bij kinderen [EL2] en kan overwogen worden bij volwassenen [EL3] met milde tot matige ziekte. [100% consensus] 

Deze richtlijnen bieden praktische, evidentie-gebaseerde aanbevelingen die u kunnen ondersteunen in uw rol als behandelaar van patiënten met de ziekte van Crohn.

Voor het volledige overzicht en meer informatie nodigen wij u uit de richtlijnen te raadplegen via de onderstaande link.

Om de volledige richtlijnen te bekijken, klik hier.

* a level of evidence [EL] score

Svolos V, Gordon H, Lomer MCE, Aloi M, Bancil A, Day AS, Day AS, Fitzpatrick JA, Gerasimidis K, Gkikas K, Godny L, Hedin CRH, Katsanos K, Narula N, Russell RK, Sarbagili-Shabat C, Segal JP, Sigall-Boneh R, Sokol H, Wall CL, Whelan K, Wine E, Yanai H, Hansen R, Halmos EP. ECCO Consensus on Dietary Management of Inflammatory Bowel Disease. J Crohns Colitis. 2025 Jul 12:jjaf122. doi: 10.1093/ecco-jcc/jjaf122. 

Blended diet lijkt volgens recente studies beter te worden getolereerd in verschillene patiënten populaties dan standaard sondevoedingen. Het is echter niet voor iedereen mogelijk om -al dan niet 100%- over te gaan op blended diet (fijn gemalen voeding, geschikt om door een sonde te gegeven te worden). Om patiënten, ouders en kinderen tegemoet te komen bestaan er daarom sondevoedingen die geïnspireerd zijn op dit principe. Deze sondevoedingen bevatten ingrediënten van echte, herkenbare voeding. In deze studie werd gekeken hoe er op dit moment wordt omgegaan met dergelijke formules in een specialistisch kinderziekenhuis in het Verenigd Koninkrijk.

Belangrijkste resultaten uit deze studie op een rij: 
In totaal werden er 70 kinderen geïncludeerd in deze studie. Uit eerdere studies bleek al dat de switch naar Compleat Paediatric gastro-intestinale (GI) klachten kon verlichten*, vergelijkbare resultaten werden wederom gevonden in dit onderzoek (Figuur 1).

Figuur 1. Gerapporteerde GI symptomen voor en na de switch naar Compleat Paediatric. Deze resultaten waren al zichtbaar na slechts 7 dagen.

In het gespecialiseerde kinderziekenhuis werden sondevoedingen op basis van echte ingrediënten met name ingezet bij kinderen die GI klachten vertoonden. Er bleek tevens dat steeds meer diëtisten dergelijke formules standaard als eerste keuze inzetten.

Aanbevelingen opgesteld in de publicate op basis van de gevonden resultaten:  
 

1. Gebruik Compleat Paediatric als 1ste lijn therapie zonder onderliggende GI symptomen.
2. Gebruik Compleat Paediatric in een acute klinische setting als een compromis wanneer ouders vragen om blended diet.

3. Gebruik Compleat Paediatric voor kinderen met GI symptomen die de huidige sondevoeding niet goed verdragen.

    

Meer weten? Bekijk dan onderstaande Engelstalige samenvatting of lees hier de volledige studie.

* Wilt u meer weten over deze andere studies? Neem dan contact met ons op!

Referentie: O'Connor G et al. J Hum Nutr Diet. 2025 Feb;38(1):e13374. doi: 10.1111/jhn.13374.

Water is een essentieel bestandsdeel voor het menselijk lichaam. Naast het feit dat ons lichaam voor ongeveer 60% uit water bestaat, vervult het ook allerlei functies die belangrijk zijn voor een goed functionerend lichaam. Denk aan het transporteren van voedings- en afvalstoffen, het op peil houden van de lichaamstemperatuur en zorgen dat de bloeddruk stabiel blijft. Als algemene aanbeveling, geldt dat er minimaal 1,5 liter water per dag gedronken moet worden. Soms wordt niet aan deze aanbeveling voldaan door bijvoorbeeld te weinig inname of extra vochtverlies. Dit kan voorkomen bij verhoogde transpiratie, bij belangrijke fysieke inspanningen zoals bij sport of bij ziekte. In deze situaties, kan dehydratatie optreden en mensen met kauw- en slikproblemen (dysfagie) zijn hier meer vatbaar voor. Bij atleten met dysfagie moet er dus extra aandacht geschonken worden aan hun hydratatietoestand. In onderstaande video van onze partner Special Olympics Belgium (SOB) wordt hierbij stilgestaan en worden er praktische tips gedeeld over hoe men enerzijds voldoende water drinkt en anderzijds hoe dit gecombineerd wordt met het gebruik van verdikkingsmiddelen zodat er op een veilige en efficiënte manier geslikt kan worden. Via praktische tips wordt de bereidingswijze uitgelegd voor verdikte dranken. 

Bekijk hier de volledige video waar één van de atleten ook het woord neemt.

Wist u dat 36 tot 90% van de mensen met een neurologsiche aandoening ook dysfagie heeft? Een aanzienlijke groep, en toch wordt bij deze doelgroep de diaganose "dysfagie" niet altijd vastgesteld. Om meer bekendheid rond deze problematiek te creëren, zet Nestlé Health Science zich, samen met een aantal zeer gedreven logopedisten, in tijdens de "Special Olympics". Meer hierover is te lezen in dit artikel. Dit jaar heeft onze gezamenlijke inzet geleid tot nog meer erkenning binnen de gemeenschap, want we mochten tijdens het EACD congres ("European Academy of Childhood-onset Disease") onze resultaten presenteren in de vorm van een e-poster presentatie!

Waar gaat de poster over?

De poster laat de resultaten zien van de aangepaste sliksnelheidstest (SSL) die tijdens de zomerspelen van Special Olympics in Nederland & België gebruikt is om te bepalen welke atleten al dan niet risico liepen op dysfagie. En wat blijkt? In beide landen heeft ongeveer de helft van de atleten een verhoogde kans op dysfagie. Allen kregen zij het advies om een afspraak te maken bij een logopedist zodat dit verder onderzocht kan worden.

Lees hieronder de volledige abstract na of bekijk de poster die tijdens EACD 2025 gepresenteerd werd. 

 

Underdiagnosis of dysphagia in athletes with intellectual disabilities 

Van Rems-Dijkstra, E.¹, Boone, M.L.², van Well, N.², De Paermentier, R. ^3,4, Beeckman A.S. ^3,4 

1. Klimmendaal Revalidatiespecialisten, Apeldoorn, the Netherlands,
2. Nestlé Health Science, Oosterhout, the Netherlands,
3. Artevelde University College, Ghent, Belgium,
4. AZ Maria Middelares, Ghent, Belgium.

Dysphagia is a common problem in people with neurological impairment (NI). It is estimated that the prevalence of dysphagia is ranging from 36-90% in people with NI.^1,2 Despite the high prevalence, dysphagia is often not recognized. Untreated dysphagia increases the chances of aspiration, pneumonia, malnutrition; and negatively impacts quality of life.^3,4 Detecting swallowing problems in a population with an increased risk of dysphagia could be a first step in the awareness process. Athletes participating at the Dutch and Belgian ‘Special Olympics’ (SO) games of 2023 were investigated. Most athletes had a learning disability and were not wheelchair bound. During the events of SO, potential dysphagia was identified with the ‘Swallow Signaling List’ (SSL).⁵ The SSL contains questions on eating & drinking and includes 2 tests: one for food (TOMASS: Test of Mastication and Swallowing of Solids) and one for liquids (Water Swallow Test). During the events a total of 335 athletes were tested (294 in Belgium and 41 in the Netherlands). According to the SSL the estimated risk of having dysphagia is depicted as follows: the Netherlands: high risk: 15%; mild risk: 41%; and no risk: 44%; Belgium: high risk: 9%; mild risk: 38%; no risk: 53%. Athletes with an estimated high or mild risk of having dysphagia received the advice to see a health care professional for further examination. These results indicate that the possible presence dysphagia is still underdiagnosed in a population with mental disabilities. Standard SSL administration at SO could increase the awareness of swallowing problems. 

References: 

1. Romano et al. JPGN. 2017:65;2. Doi: 10.1097/MPG.0000000000001646.
2. Leslie et al. Dysphagia. 2009 ; 24(1), 103-104. Doi : s00455-008-9153-4.
3. Dodrill et al. Annals of Nutrition and Metabolism. 2015;66.Suppl. 5: 24-31. Doi: 10.1159/000381372
4. Rajati et al. J Transl Med. 2022:20(1) :175. Doi: 10.1186/s12967-022-03380-0.
5. Gevaer et al. (2024). Afname en aanpassing van de sliksignaleringslijst op de Special Olympics Belgium. Bachelor thesis PBA Speech language sciences, Artevelde University College Ghent, Belgium. 

Introductie 

Hoewel al jaren bekend is dat de gastro-intestinale (GI) functie bij kritiek zieke patiënten van grote relevantie is, bestaat er nog geen gevalideerde klinische tool om GI disfunctie te monitoren. Doordat er gewerkt wordt met subjectieve klinische beoordelingen en er een gebrek is aan uniforme definities en biomarkers blijkt de ontwikkeling van een dergelijke tool lastig. In een consensus paper uit 2012 werden simpele definities van GI symptomen gedefinieerd, evenals de definitie van "Acute Gastrointestional Injury" (AGI; acuut gastro-intestionaal letsel). De definitie van AGI bestaat uit 4 ernstniveaus gebaseerd op de beschikbare informatie en deskundige beoordeling. De AGI-waardering werd ontwikkeld om zo meer grip te krijgen op het niet goed functioneren van het maagdarmkanaal in kritiek zieke patiënten, wat zich soms uit als (onderdeel van) meervoudige orgaanfunctiestoornissen. Hoewel AGI een geschikte methode is om een inschatting te geven van de mate van GI disfunctie, is het nog altijd een erg subjectieve methode. Daarnaast wordt er gefocust op 'voedingsintolerantie', een slecht gedefinieerd concept dat sterk afhankelijk is van de lokale voedingsprocedure. Er blijkt dus nog altijd behoefte aan een duidelijk score systeem voor GI disfunctie, met minimale subjectiviteit en maximale reproduceerdbaarheid. In deze studie werd een dergelijk systeem beoordeeld. Het idee is dat deze score: de "Gastrointestinal Dysfunction Score" (GIDS), ofwel op zichzelf gebruikt kan worden om een dergelijke beoordeling te doen, ofwel in combinatie met de "Sequential Organ Failure Assessment" (SOFA) score (Figuur 1). 

Figuur 1. Vertaalde versie van "Sequential Organ Failure Assessment" (SOFA) score, verkregen van Jones AE et al. Crit Care Med. 2009 May;37(5):1649-54. Afkortingen: MAP - mean arterial pressure, SaO2 - perifere arteriële zuurstofverzadiging. aDe PaO2/FIO2-ratio werd bij voorkeur gebruikt. Indien niet beschikbaar, werd de SaO2/FIO2-ratio gebruikt. bVasoactieve medicatie toegediend gedurende ten minste 1 uur (dopamine en noradrenaline μg/kg/min) 

De GIDS scorelijst 

De GIDS werd opgesteld in samenwerking tussen 11 intensive care units uit 9 verschillende landen. In totaal werden er 540 patiënten geïncludeerd (median leeftijd: 65 jaar) waarbij de nieuwe GIDS scorelijst werd afgenomen (al dan niet in combinatie met de SOFA score). De resultaten tonen aan dat de GIDS een significante impact heeft op de sterftevoorspelling. Daarnaast werd aangetoond dat de GIDS onafhankelijk geassocieerd kan worden met sterfte wanneer deze in combinatie met de SOFA-score wordt getest. Kortom, de GIDS kan worden gebruikt als een op zichzelf staande score of in combinatie met de SOFA-score. Er werd zelfs aangetoond dat de GIDS de voorspellende kracht van de SOFA-score kan verbeteren. De focus hierbij lag op de voorspelling van de 28- en 90-dagen mortaliteit, deze uitkomstmate werd gekozen omdat de SOFA score is gevalideerd met deze waarden. De vertaling van de GIDS kan hieronder worden terug gevonden. De GIDS volgt de rationaal van de AGI waardering, maar gebruikt hierbij een meer gestructureerde aanpak en vraagt om minder subjectieve gegevens. Hoewel deze studie aangeeft dat het gebruik van de GIDS in de praktijk veelbelovend is, moet de validatie van de score nog plaatsvinden, vervolgonderzoek zal dus uitwijzen of de GIDS inderdaad aanbevolen kan worden voor evaluatie van de GI disfunctie in kritisch zieke patiënten. 

Overzicht van de vertaalde versie van de GIDS: 

Dit artikel is volledig gebaseerd op de publicatie: Reintam Blaser A, et al. Clin Nutr. 2021 Aug;40(8):4932-4940. doi: 10.1016/j.clnu.2021.07.015.

Eind maart vond het ISICEM 2025 congres plaats in Brussel, waar zorgprofessionals inzicht kregen over de meest recente, klinisch relevante ontwikkelingen op het gebied van onderzoek, therapie en management op de intensive care.

Het congres benadrukte recente metabolische studies en omvatte vier symposia die gericht waren op kunstmatige intelligentie. Tijdens het congres werden er verschillende presentaties gegeven over het belang van goede voeding op de IC, onder andere door de Leuvense onderzoeksgroep, Prof. Dr. Van Zanten en Prof. Dr. De Waele.

Op vrijdagmiddag,  21 maart, vond het Nestlé Health Science lunch symposium plaats waar Prof. Dr. Christian Stoppe, Prof. Dr. Jean-Louis Vincent en Prof. Dr. Elisabeth de Waele spraken over het thema "Unmasking the Silent Gut: Classifying Gastrointestinal Dysfunction and Its Impact on Outcomes in the ICU."

De hoogtepunten van het symposium:

• Prof. Dr. Jean-Louis Vincent benadrukte de uitdagingen bij het meten van gastro-intestinale disfunctie en absorptie. Hij merkte op dat er een gebrek is aan classificatiesystemen voor GI-disfunctie en onderstreepte de noodzaak voor een beter begrip van het gebruik vasoactieve medicijnen.
• De kritieke rol van enterale voeding in de intensieve zorg werd benadrukt, waarbij werd aangegeven dat de enige manier om de darm te testen en te stimuleren, is door enterale voeding toe te dienen.
• Prof. Dr. Elisabeth De Waele sprak over het gebruik van aangepast gewicht voor energiebeoordeling in de intensieve zorg wanneer calorimetrie niet beschikbaar is, omdat extreme BMI’s de gastro-oesofageale reflux berekeningen beïnvloeden en lactaat alleen als voedingsmarker dient bij hypoxie.

Heeft u het symposium gemist en wilt u het graag alsnog beluisteren? Dan kan u hier de opname van het symposium terugkijken.

"Unmasking the Silent Gut: Classifying Gastrointestinal Dysfunction and Its Impact on Outcomes in the ICU." (61 minuten)
 

Don't miss the Nestlé Health Science symposiums during ESPGHAN!

From May 14-17, ESPGHAN will be held in Helsinki. ESPGHAN is a meeting aimed at improving the health of children with a focus on the gastrointestinal tract, liver, and nutrition. It promotes knowledge, disseminates scientific information, and offers education for professionals in pediatric gastroenterology, hepatology, and nutrition.

Nestlé Health Science will be present in Helsinki and will host symposiums and scientific lectures.

Making Informed Choices for the Nutritional Management of Infants with Cows milk allegy 
Thursday, May 15, 2025, 12:45 – 13:45, HALL 3 AB 

Clinical & Nutritional Considerations for Enteral Feeding in Pediatric Patients with Gastrointestinal Impairment
Friday, May 16, 2025, 08:00 – 09:00, HALL 3 AB 

Empowering Parents for Shared Decision Making with their Healthcare Professional Introducing Pre-CoMiSS  
Friday, May 16, 2025, 10:45 – 11:15, Exhibition Hall

For those who cannot attend in person, please contact us and let us know that you are interesting in receiving the link to the recorded sessions.