Voldoende vochtinname is essentieel voor een goede lichamelijke en cognitieve werking. Toch is het voor veel mensen een uitdaging om dagelijks genoeg te drinken. Vooral kwetsbare doelgroepen zoals ouderen, kinderen met mobiliteitsproblemen, mensen met slikproblemen of cognitieve beperkingen lopen risico op uitdroging. Een praktisch hulpmiddel zoals een vochtdagboek kan hierbij ondersteuning bieden.

Wat is het vochtdagboek?

Het vochtdagboek is een eenvoudige tool waarmee gebruikers kunnen bijhouden hoeveel glazen vocht ze gedurende de dag drinken. Door het visueel maken van de vochtinname wordt het makkelijker om bewust bezig te zijn met drinken en om patronen te herkennen.

Download het vochtdagboek

Waarom is het belangrijk?

Uitdroging kan leiden tot vermoeidheid, hoofdpijn, verwardheid, obstipatie en in ernstige gevallen zelfs ziekenhuisopname. Bij ouderen kan een tekort aan vocht ook het risico op vallen verhogen. Kinderen en mensen met cognitieve beperkingen kunnen vaak niet goed aangeven dat ze dorst hebben, waardoor monitoring extra belangrijk wordt.

Voor wie is het bedoeld?

Het vochtdagboek is vooral nuttig voor: 

• Ouderen, vooral in zorginstellingen of thuiszorgsituaties
• Kinderen met beperkte mobiliteit of neurologische aandoeningen
• Mensen met slikproblemen (dysfagie)
• Personen met cognitieve beperkingen, zoals dementie of een verstandelijke beperking
• Mantelzorgers en zorgprofessionals die de vochtinname willen monitoren

Hoe werkt het?

Gebruikers noteren elke keer dat ze een glas drinken, met vermelding van het type drank en de hoeveelheid. Aan het einde van de dag kan worden geëvalueerd of de aanbevolen hoeveelheid vocht is bereikt. Dit helpt bij het stellen van doelen, het verbeteren van de dagelijkse routine en het verbeteren van de dagelijkse vochtinname.

Voordelen van het gebruik van een vochtdagboek

• Verhoogt bewustwording
• Vermindert het risico op uitdroging
• Ondersteunt zorgverleners in de opvolging
• Stimuleert gezonde gewoontes
• Kan eenvoudig worden aangepast aan individuele behoeften

Conclusie

Een vochtdagboek is een laagdrempelig maar krachtig hulpmiddel om de vochtinname te verbeteren, vooral bij mensen die hier extra ondersteuning bij nodig hebben. Door regelmatig bij te houden wat en hoeveel er gedronken wordt, kunnen gezondheidsproblemen worden voorkomen en het welzijn worden bevorderd.

De urinekleurkaart: 

een eenvoudige manier om je hydratatiestatus te controleren

Inleiding

Hydratatie speelt een cruciale rol in onze gezondheid. Hydratatie speelt een cruciale rol in onze gezondheid. Zo wordt er aanbevolen om dagelijks 2 à 2,5 liter water te consumeren (zowel uit dranken als voeding) zodat er voldoende vochtinname is. Indien niet aan deze aanbevelingen wordt voldaan, kan er een risico op dehydratatie zijn. Een tekort aan vocht kan leiden tot vermoeidheid, concentratieproblemen, hoofdpijn en in ernstige gevallen zelfs tot medische complicaties. Toch is het niet altijd eenvoudig om te herkennen of je voldoende gehydrateerd bent. Een praktische en laagdrempelige manier om dit te beoordelen is via de kleur van je urine. De urinekleurkaart is een visueel hulpmiddel dat helpt om snel en eenvoudig de hydratatiestatus in te schatten.

Wat is een urinekleurkaart?

Een urinekleurkaart toont een reeks kleuren die variëren van lichtgeel tot donker amber. Door je eigen urinekleur te vergelijken met de kaart, kun je een indicatie krijgen van je hydratatieniveau: 

Download de urinekleurkaart

• Lichtgeel tot helder: meestal een teken van goede hydratatie.
• Donkergeel tot amberkleurig: kan wijzen op onvoldoende vochtinname.
• Zeer donkere kleur of afwijkende tinten: kunnen duiden op uitdroging of medische problemen en vereisen mogelijk verdere evaluatie.

Waarom is dit hulpmiddel nuttig?

• Directe feedback: Je krijgt meteen een visuele indicatie van je hydratatiestatus.
• Zelfmonitoring: Vooral handig voor mensen die zelfstandig hun gezondheid willen opvolgen.
• Toegankelijkheid: Geen technologie of medische kennis nodig.
• Preventie: Helpt uitdroging vroegtijdig te herkennen en te voorkomen.

Voor wie is het bedoeld?

De urinekleurkaart is nuttig voor:

• Ouderen, die vaak minder dorstgevoel ervaren
• Sporters, die veel vocht verliezen tijdens inspanning
• Kinderen, waarbij uitdroging snel kan optreden
• Zorgverleners, als observatie-instrument in zorginstellingen
• Mensen met cognitieve beperkingen, mits ondersteund door begeleiding

Belangrijke kanttekeningen

Hoewel de urinekleurkaart een handig hulpmiddel is, zijn er factoren die de kleur kunnen beïnvloeden, zoals:

• Medicatiegebruik
• Voeding (zoals bieten of asperges)
• Vitaminesupplementen 

Daarom is het belangrijk om de kaart te gebruiken als indicatie, niet als diagnosemiddel.

Conclusie

De urinekleurkaart is een eenvoudig, visueel hulpmiddel dat mensen helpt om bewustzijn en alertheid te verhogen rond de hydratatiestatus. In combinatie met andere tools, zoals een vochtdagboek, kan het bijdragen aan een betere gezondheid en welzijn, vooral bij risicogroepen.

Sondevoeding is een cruciaal medisch hulpmiddel voor patiënten die niet voldoende voedingsstoffen via orale weg kunnen innemen, maar waar het maagdarmstelsel intact is. Via een sonde wordt vloeibare voeding rechtstreeks in het maagdarmstelsel gebracht, zodat de patiënt voldoende energie en voedingsstoffen ontvangt. Onze beslisboom biedt een overzicht van verschillende soorten sondevoeding die zijn afgestemd op de specifieke behoeften van de patiënt.

In de beslisboom vindt u opties voor sondevoeding op basis van echte ingrediënten en/of plantaardige voeding, wat kan bijdragen tot een meer natuurlijke voedingsinname. Daarnaast wordt er een onderscheid gemaakt tussen polymere en peptide-gebaseerde sondevoeding.

Polymere sondevoeding is beschikbaar voor patiënten met zowel standaard als hoge energie-en/of eiwitbehoeften, en bestaat met of zonder vezels. Het productassortiment biedt ook peptide-gebaseerde sondevoeding, die geschikt is voor standaard en hoge energie-en/of eiwitbehoeften, met of zonder vezels, evenals voor lage energie-en/of eiwitbehoeften met vezels.

Door de beslisboom te raadplegen kunt u eenvoudig de juiste sondevoeding selecteren die aansluit bij de unieke voedingsbehoeften van uw patiënten, en helpt u hen bij het verbeteren van hun welzijn en kwaliteit van leven.

Orale medische voeding is speciaal ontwikkeld voor patiënten die extra voedingsondersteuning nodig hebben, bijvoorbeeld bij ondervoeding of specifieke medische aandoeningen. In de complexe wereld van medische voeding kan het een uitdaging zijn om de juiste producten te vinden die voldoen aan de unieke behoeften van elke patiënt. Onze beslisboom biedt een overzicht van de verschillende soorten orale medische voeding, waaronder polymere standaard drinkvoeding (met of zonder vezels) en peptide-gebaseerde voeding. Deze drinkvoeding is beschikbaar in diverse smaken, waardoor het aantrekkelijker wordt voor patiënten.

Voor zuigelingen^** en kinderen vanaf 1 jaar zijn er specifieke opties die zijn afgestemd op hun ontwikkelingsfase en voedingsvereisten. Door de mogelijkheden in de beslisboom te verkennen, kunt u eenvoudig de geschikte voedingsopties identificeren en zo de kwaliteit van leven van uw patiënten verbeteren. Met de juiste voeding kunnen zij hun gezondheid en welzijn optimaliseren.

^**Borstvoeding is de beste voeding voor zuigelingen

Dysfagie, ofwel kauw-en slikproblemen, is een veelvoorkomend probleem dat kan voortvloeien uit diverse medische aandoeningen, waaronder neurologische aandoeningen. Het kan zich uiten in verschillende vormen, van moeite bij het starten van de slikbeweging tot het gevoel hebben van vastzittende voeding in de keel. Dit kan leiden tot angst en stress tijdens het eten, wat de levenskwaliteit van de patiënt negatief beïnvloedt.

De gevolgen van dysfagie kunnen ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Een veel voorkomende complicatie is aspiratiepneumonie, waarbij voeding of vloeistof in de luchtwegen terechtkomt en een longontsteking kan veroorzaken. Ook ondervoeding en dehydratatie kunnen optreden ten gevolge van kauw-en slikproblemen, wat kan leiden tot verdere verslechtering van de gezondheid.

Deze risico’s kunnen beperkt worden door voeding en dranken aan te passen aan de specifieke behoeften van de patiënt. Het International Dysphagia Diet Standardisation Initiative (IDDSI) biedt richtlijnen voor het creëren van voeding met verschillende consistenties, variërend van vloeibare diëten tot aangepaste vaste voeding. Deze richtlijnen helpen zorgverleners en patiënten bij het bereiden van smakelijke en voedzame maaltijden die passen bij de slikcapaciteiten van de patiënt.

Op deze pagina vindt u een overzicht van producten die geschikt zijn voor patiënten met kauw-en slikproblemen, waaronder verdikkingsmiddelen, energie-en eiwitverrijkte producten, en kant-en-klaar verdikte dranken. Raadpleeg de beslisboom als hulpmiddel om de juiste voedingskeuzes te maken.

Ziekte-gerelateerde ondervoeding bij gehospitaliseerde kinderen blijft een aandachtspunt met verschillende nadelige gevolgen waaronder een hoger risico op complicaties, een langer ziekenhuisverblijf en bijgevolg hogere gezondheidskosten. Hierdoor is het voorkomen en tijdig opsporen van ziekte-gerelateerde ondervoeding van groot belang en dient er een goede nutritionele aanpak voorhanden te zijn in de ziekenhuizen. In dit onderzoek werd aan 90 Belgische pediatrische ziekenhuisafdelingen gevraagd op welke manier de gehospitaliseerde kinderen gescreend worden op ondervoeding, hoe dit wordt aangepakt en wat de rol van de diëtiste hierin is. Er werd ook navraag gedaan naar de mogelijke barrières die de zorgverleners ondervinden bij het aanbieden van een adequate nutritionele zorg, alsook naar interesse in bijkomende opleiding. De antwoorden werden vergeleken met deze uit 2014 zodat ook kan nagegaan worden of de aanbevelingen van een werkgroep van ESPGHAN een belangrijke impact hebben op de dagelijkse praktijk. 

Belangrijkste inzichten: 

• Systematische screening naar de voedingsstatus van een patiënt, gebeurt in 32,8% van de bevraagde ziekenhuizen.
• De meerderheid van de deelnemende ziekenhuizen (59%) gaf aan enkel te screenen indien er een klinisch vermoeden was van ondervoeding of moeilijkheden tijdens het eten.
• De meerderheid van de deelnemende ziekenhuizen (67,2%) gebruikte voor de screening geen screening tools. De ziekenhuizen waar er wel gescreend werd, maakten voornamelijk gebruik van de tool, STRONGkids (29,5%).
• De meest voorkomende barrières om te screenen op ondervoeding waren het gebrek aan tijd en kennis en een tekort aan personeel.
• De meest voorkomende barrières om de voedingstoestand te objectiveren waren eveneens gebrek aan tijd en kennis.
• Bij de barrières om malnutritie aan te pakken, werd naast gebrek aan tijd en kennis , ook het ontbreken van terugbetaling van de behandeling als een belangrijke reden gegeven.
• Slechts 19,7% van de deelnemende ziekenhuizen heeft een protocol voor de behandeling rond ondervoeding.
• 91,8% van de deelnemers gaven aan geïnteresseerd te zijn in een workshop om voedingszorg te verbeteren waarbij 83,6% interesse toont voor een uitgewerkt protocol en 82% voor opleiding in een klinische setting.
• Hoewel het aantal diëtisten is toegenomen t.o.v. 2014, tonen de resultaten dat zij toch niet steeds systematisch bij de nutritionele aanpak van gehospitaliseerde patiënten betrokken zijn.
• Dit onderzoek laat een bemoedigende, maar nog beperkte vooruitgang zien in de de nutritionele aanpak in Belgische pediatrische afdelingen. Er lijkt een groeiend bewustzijn van ondervoeding. Echter, er blijven aanzienlijke verbeterpunten bestaan, zoals de betrokkenheid van diëtisten in de klinische praktijk en het gebruik van gestandaardiseerde protocollen voor screening, voedingsbeoordeling en beheer.

Indien u graag meer info wenst, kan u hier de link naar het artikel terugvinden.

Referentie: Destoop, M., Vandenplas, Y., Raes, M., Hauser, B., De Greef, E. & Huysentruyt, K. (2025). Nutritional Care of Hospitalized Children in Belgium: A Follow-Up Survey. Nutrients. 18;17(4):718. doi: 10.3390/nu17040718.

Ziekte-gerelateerde ondervoeding (Disease associated malnutrition, DAM), wordt hier gedefinieerd als “onevenwichtige voeding of abnormaal gebruik van voedingsstoffen die klinisch significante nadelige effecten op de weefselfunctie en/of de lichaamslengte /samenstelling veroorzaken, met daaropvolgende impact op gezondheidsuitkomsten”. Het kent in hoge inkomenslanden een hoog prevalentiecijfer bij gehospitaliseerde kinderen, zo schommelen cijfers tussen 18,5% en 53%. Er is een associatie tussen ondervoeding bij kinderen en een langere ziekenhuisopname, kunstmatige beademing alsook verblijf op de intensive care. Daarnaast kan dit ook bijdragen tot hogere gezondheidskosten. Om nadelige gevolgen zoveel mogelijk te beperken, is het sterk aangewezen om het voedingsmanagement plan te blijven verderzetten in de thuissituatie. Zo wordt er namelijk bij 24% tot 30% van de kinderen (met ondervoeding) een verminderde eetlust en gewichtsverlies vastgesteld na ontslag uit het ziekenhuis.

Ziekte-gerelateerde ondervoeding kan in theorie bij elk kind voorkomen maar in bepaalde situaties is er een verhoogd risico waaronder bij kinderen met cerebrale parese.

Belangrijkste inzichten:

• Algemene prevalentie van ziekte-gerelateerde ondervoeding bij gehospitaliseerde kinderen, kinderen met een chronische aandoening en kinderen op de intensive care bedraagt 10%.
• Goede voeding is belangrijk om gezondheidsuitkomsten te verbeteren.
• Opstart van enterale voeding op de intensive care was het geval bij slechts 1/3 van de kinderen (na 48 uur). Slechts 22% van de kinderen kregen enterale voeding binnen de 24 uur.
• Intermittent vasten biedt mogelijks voordelen waaronder het bevorderen van ketose en een goede slaap waakcyclus maar hierbij is goede begeleiding cruciaal.
• Bij ernstig zieke kinderen, is het continue aanbieden van voeding een mogelijke aanpak om symptomen van voedingsintolerantie te voorkomen.
• Ziekte-gerelateerde ondervoeding (DAM) wordt best gediagnosticeerd a.d.h.v. verschillende parameters (BMI, gewicht, huidplooimeting, omtrek van de bovenarm,…) om alle oorzaken beter in kaart te brengen.
• In de aanpak van ziekte-gerelateerde ondervoeding bij kinderen, speelt de diëtiste een cruciale rol en is een gepersonaliseerde aanpak cruciaal.

Indien u graag meer info wenst, kan u hier de link naar het artikel terugvinden.

Huysentruyt K, Hulst JM, Gerasimidis K, Joosten KF. Disease associated malnutrition in pediatrics - what is new? Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2025 May 1;28(3):289-296.

Met trots kondigen wij de publicatie aan van de meest recente ECCO-richtlijnen (European Crohn’s and Colitis Organisation) voor de voedingsbehandeling van de ziekte van Crohn, die nu beschikbaar zijn.

Na de ESPEN-richtlijnen van vorig jaar markeert deze update een belangrijke mijlpaal in de behandeling van inflammatoire darmziekten. Ze benadrukken de groeiende erkenning door ECCO — de vooraanstaande wetenschappelijke organisatie in dit vakgebied — van de waarde van exclusieve enterale voeding (EEN), partiële enterale voeding (PEN) en het Crohn’s Disease Exclusion Diet (CDED) gecombineerd met PEN bij het behandelen van de ziekte van Crohn.

Kernpunten uit de richtlijnen:
 

• Statement 3.1 - EEN voor remissie-inductie: Exclusieve enterale voeding blijkt effectief te zijn in het induceren van zowel klinische als endoscopische remissie bij kinderen [EL1]* en volwassenen [EL2] met milde tot matige ziekte. [96.6% consensus]  
• Statement 3.2 - PEN in hoge volumes: Partiële enterale voeding kan de ziekte-activiteit verbeteren; optimale dosering behoeft nog nadere vaststelling. Een PEN-dosering van ≤50% wordt afgeraden voor remissie-inductie [EL3]. [90.0% consensus]
• Statement 4.1 - PEN voor onderhoud: Voor het behoud van remissie kan PEN worden ingezet, ook als aanvulling op medicamenteuze therapie. Het bewijs is het sterkst bij inname van meer dan 35% van de dagelijkse energiebehoefte via PEN [EL2]. [96% consensus]
• Statement 5.1 - CDED met PEN: Het Crohn’s Disease Exclusion Diet in combinatie met PEN wordt aanbevolen voor remissie-inductie bij kinderen [EL2] en kan overwogen worden bij volwassenen [EL3] met milde tot matige ziekte. [100% consensus] 

Deze richtlijnen bieden praktische, evidentie-gebaseerde aanbevelingen die u kunnen ondersteunen in uw rol als behandelaar van patiënten met de ziekte van Crohn.

Voor het volledige overzicht en meer informatie nodigen wij u uit de richtlijnen te raadplegen via de onderstaande link.

Om de volledige richtlijnen te bekijken, klik hier.

* a level of evidence [EL] score

Svolos V, Gordon H, Lomer MCE, Aloi M, Bancil A, Day AS, Day AS, Fitzpatrick JA, Gerasimidis K, Gkikas K, Godny L, Hedin CRH, Katsanos K, Narula N, Russell RK, Sarbagili-Shabat C, Segal JP, Sigall-Boneh R, Sokol H, Wall CL, Whelan K, Wine E, Yanai H, Hansen R, Halmos EP. ECCO Consensus on Dietary Management of Inflammatory Bowel Disease. J Crohns Colitis. 2025 Jul 12:jjaf122. doi: 10.1093/ecco-jcc/jjaf122. 

Blended diet lijkt volgens recente studies beter te worden getolereerd in verschillene patiënten populaties dan standaard sondevoedingen. Het is echter niet voor iedereen mogelijk om -al dan niet 100%- over te gaan op blended diet (fijn gemalen voeding, geschikt om door een sonde te gegeven te worden). Om patiënten, ouders en kinderen tegemoet te komen bestaan er daarom sondevoedingen die geïnspireerd zijn op dit principe. Deze sondevoedingen bevatten ingrediënten van echte, herkenbare voeding. In deze studie werd gekeken hoe er op dit moment wordt omgegaan met dergelijke formules in een specialistisch kinderziekenhuis in het Verenigd Koninkrijk.

Belangrijkste resultaten uit deze studie op een rij: 
In totaal werden er 70 kinderen geïncludeerd in deze studie. Uit eerdere studies bleek al dat de switch naar Compleat Paediatric gastro-intestinale (GI) klachten kon verlichten*, vergelijkbare resultaten werden wederom gevonden in dit onderzoek (Figuur 1).

Figuur 1. Gerapporteerde GI symptomen voor en na de switch naar Compleat Paediatric. Deze resultaten waren al zichtbaar na slechts 7 dagen.

In het gespecialiseerde kinderziekenhuis werden sondevoedingen op basis van echte ingrediënten met name ingezet bij kinderen die GI klachten vertoonden. Er bleek tevens dat steeds meer diëtisten dergelijke formules standaard als eerste keuze inzetten.

Aanbevelingen opgesteld in de publicate op basis van de gevonden resultaten:  
 

1. Gebruik Compleat Paediatric als 1ste lijn therapie zonder onderliggende GI symptomen.
2. Gebruik Compleat Paediatric in een acute klinische setting als een compromis wanneer ouders vragen om blended diet.

3. Gebruik Compleat Paediatric voor kinderen met GI symptomen die de huidige sondevoeding niet goed verdragen.

    

Meer weten? Bekijk dan onderstaande Engelstalige samenvatting of lees hier de volledige studie.

* Wilt u meer weten over deze andere studies? Neem dan contact met ons op!

Referentie: O'Connor G et al. J Hum Nutr Diet. 2025 Feb;38(1):e13374. doi: 10.1111/jhn.13374.

Water is een essentieel bestandsdeel voor het menselijk lichaam. Naast het feit dat ons lichaam voor ongeveer 60% uit water bestaat, vervult het ook allerlei functies die belangrijk zijn voor een goed functionerend lichaam. Denk aan het transporteren van voedings- en afvalstoffen, het op peil houden van de lichaamstemperatuur en zorgen dat de bloeddruk stabiel blijft. Als algemene aanbeveling, geldt dat er minimaal 1,5 liter water per dag gedronken moet worden. Soms wordt niet aan deze aanbeveling voldaan door bijvoorbeeld te weinig inname of extra vochtverlies. Dit kan voorkomen bij verhoogde transpiratie, bij belangrijke fysieke inspanningen zoals bij sport of bij ziekte. In deze situaties, kan dehydratatie optreden en mensen met kauw- en slikproblemen (dysfagie) zijn hier meer vatbaar voor. Bij atleten met dysfagie moet er dus extra aandacht geschonken worden aan hun hydratatietoestand. In onderstaande video van onze partner Special Olympics Belgium (SOB) wordt hierbij stilgestaan en worden er praktische tips gedeeld over hoe men enerzijds voldoende water drinkt en anderzijds hoe dit gecombineerd wordt met het gebruik van verdikkingsmiddelen zodat er op een veilige en efficiënte manier geslikt kan worden. Via praktische tips wordt de bereidingswijze uitgelegd voor verdikte dranken. 

Bekijk hier de volledige video waar één van de atleten ook het woord neemt.